Zaparcia nie są czymś, o czym często rozmawiamy. Jednak biorąc pod uwagę, że dotykają 25% populacji (głównie kobiet), oznacza, że wielu z nas przechodzi przez ten problem w ciszy. Chociaż większość ludzi myśli o zaparciach jako tylko irytującym objawie, może to być również główna przyczyna innych objawów i stanów, w tym zmęczenia, przyrostu masy ciała, słabego nastroju i wielu innych. Oto kilka najważniejszych skutków ubocznych zaparć na ciele (i umyśle), które widzę prawie codziennie.
Istnieje wiele definicji zaparć. Najlepszą wydaje się definicja zaproponowana przez Whiteheada w 1991 roku, według której zaparcia rozpoznaje się u chorego niezażywającego środków przeczyszczających z przynajmniej 1 lub 2 objawami trwającymi minimum 12 miesięcy, takimi jak:
– duży wysiłek podczas parcia przy ponad 25% wypróżnień,
– uczucie niepełnego wypróżnienia przy ponad 25% wypróżnień,
– twardy lub grudkowaty stolec przy ponad 25% wypróżnień,
– wypróżnienia rzadsze niż 2 razy w tygodniu występujące z innymi objawami lub przy braku innych objawów związanych z zaparciami.
Jednak w skrócie jeśli:
- oddajesz mniej niż trzy stolce tygodniowo,
- są twarde i suche,
- czas spędzony w łazience może być dla Ciebie wyzwaniem…
Wtedy prawdopodobnie masz zaparcia.
Zaparcia, w zależności od przyczyny, dzielimy na pierwotne (idiopatyczne) i wtórne wywołane przez inne czynniki. Pierwotne zaparcia, które można rozpoznać po wykluczeniu przyczyn pozajelitowych, są związane z nieprawidłową motoryką i funkcją jelita.
Zaparcia idiopatyczne można podzielić na trzy główne podtypy: 1. zaparcia związane z wydłużonym czasem pasażu jelitowego (występujące głównie u kobiet), 2. zaparcia z prawidłowym czasem pasażu przez jelito (najczęściej występujący typ) oraz 3. zaparcia związane z dysfunkcją dna miednicy wskutek nieprawidłowej koordynacji pomiędzy dnem miednicy i zwieraczami odbytu.
Zaparcia – przyczyny?
- Leki: dostępne bez recepty lub na receptę (leków może być cała mas) często niosą ze sobą skutki uboczne w postaci zaparć. Jeśli objawy pojawiły się (lub pogorszyły) po rozpoczęciu stosowania jednego z nowo przyjmowanych leków, poproś lekarza o sprawdzenie, czy są jakieś alternatywy.
- Emocje: istnieje silny związek między emocjami a działaniem jelit. Zdenerwowanie lub przygnębienie może spowodować spowolnienie lub przyspieszenie pasażu jelitowego. Zdenerwowanie emocjonalne, nawet w dzieciństwie, może spowodować zaparcia wiele lat później.
- Zaburzenia odżywiania: mogą powodować zaparcia, nawet jeśli zachowania żywieniowe ponownie staną się normalne.
- Ignorowanie naturalnego popędu do wypróżnienia: ignorowanie popędu jelitowego z powodu niechęci do publicznych toalet, ograniczeń czasowych lub społecznych może skutkować zmianami zarówno w pracy mięśni jelit, jak i we wzorcu wypróżniania.
- Ból lub strach przed bólem podczas oddawania stolca.
- Zaparcia miesiączkowe: niektóre kobiety zauważają, że ich jelita są bardziej spowolnione w określonych momentach cyklu miesiączkowego.
- Osłabienie dna miednicy: u niektórych kobiet dochodzi do osłabienia dna miednicy.
- U osób z niedoczynnością tarczycy, problemami żołądkowo jelitowymi – SIBO, IBS, IBD.
Przyczyny zaparć związane ze stylem życia
Zaparcia mogą być spowodowane wieloma różnymi czynnikami stylu życia, które często działają łącznie, w tym:
- Zmiana rutyny – normalne wypróżnienia zależą od regularnego i rytmicznego skurczu jelit. Jest to część wewnętrznego „zegara” organizmu i często jest zaburzona zmianami rutyny. Ten rodzaj zaparcia jest często obserwowany u pracowników zmianowych i podróżnych.
- Dieta uboga w błonnik – ponieważ błonnik jest niestrawny, zwiększa objętość kału, ułatwiając jego wypychanie w przewodzie pokarmowym. Istnieją dwa szerokie rodzaje błonnika: rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Rozpuszczalny błonnik pomaga zmiękczyć kał. Dobrym źródłem rozpuszczalnego błonnika są rośliny strączkowe, owoce i warzywa. Nierozpuszczalny błonnik zwiększa masę kału, pomagając mu w szybszym przemieszczaniu się przez jelita. Dobrym źródłem nierozpuszczalnego błonnika są otręby pszenne, pieczywo pełnoziarniste i zboża.
- Niewystarczająca ilość wody – włókno w kale wypełnia się tylko wodą. W przypadku spożycia niedostatecznej ilości wody mogą wystąpić zaparcia związane z dietą bogatą w błonnik.
- Brak regularnych ćwiczeń – siedzący tryb życia lub ograniczenie ruchu z powodu niepełnosprawności to częste przyczyny zaparć.
- Ciąża – działanie hormonów, zmniejszona aktywność i nacisk rosnącej macicy na jelita powodują, że zaparcia są częste w ciąży.
- Podeszły wiek – zaparcia są częstsze u osób starszych. Wynika to z wielu czynników, w tym zmniejszonych skurczów mięśni jelit i stosowania regularnych leków.
Zanim zaczniemy grzebać 3 metry pod ziemią, ważne jest zadbanie o podstawy, o których przeczytacie dalej.
Prawidłowy czas pasażu jelitowego u osób zdrowych wynosi 24-48 godzin (maksymalnie do 60 godzin), natomiast u osób z przewlekłym zaparciem może wynosić nawet 60-120 godzin.
Większość ludzi myśli o zaparciach jako objawie, a nie przyczynie problemów zdrowotnych.
Zaparcia i zmęczenie idą w parze. Dysbioza spowodowana zaparciami może nasilać fermentację węglowodanów i produkcję różnych gazów, w tym siarkowodoru. Brak zdrowej flory jelitowej może również zmniejszać wchłanianie składników odżywczych potrzebnych do produkcji energii i normalnych funkcji fizjologicznych. Upośledzona detoksyfikacja substancji toksycznych, które mogą dostać się do krwiobiegu, może również wpływać na poziom energii i powodować zmęczenie. Wszystko, czego organizm nie może użyć, przechodzi do jelita grubego. Tutaj woda jest ponownie wchłaniana wraz z niektórymi minerałami, a następnie pozostały pokarm jest formowany w stolec. To, co wchodzi, musi wyjść – wiadomo.
Nagromadzenie treści pokarmowej w jelitach, może dodać kilka dodatkowych kilogramów. Brak równowagi hormonalnej, szczególnie związany z estrogenem, może wiązać się z otyłością. Nie usuwanie nadmiaru estrogenów i ponowne wchłanianie ich z powrotem do organizmu może nie być tak dobre dla talii i gospodarki hormonalnej. Zaparcia mogą hamować wydalanie niechcianego estrogenu z organizmu i sprzyjać jego reabsorpcji. Jesteśmy narażeni na wiele środowiskowych źródeł estrogenów, które spożywamy. Oznacza to, że u większości ludzi do organizmu dostaje się nadmiar estrogenu, który musi być wydalany każdego dnia. Jeśli mamy zaparcia, ten nadmiar estrogenów może zostać ponownie wchłonięty w okrężnicy i spowodować podwyższony poziom estrogenu, stan związany również z wieloma schorzeniami.
Innym skutkiem ubocznym związanym z zaparciami jest mogą być problemy skórne. Dzieje się tak, gdy produkty przemiany materii i odpady są ponownie wchłaniane z powrotem do krwiobiegu przez okrężnicę, a nie są usuwane. Z krwiobiegu te toksyny mogą wydostać się z organizmu przez jego największy organ detoksykacyjny – skórę. Innym mechanizmem, przez który zaparcia mogą wpływać na skórę, jest zmiana bakterii jelitowych. Badanie to wykazało, że 54% pacjentów z trądzikiem ma znacząco zmienioną florę jelitową, podczas gdy probiotyki (korzystne bakterie) również zmniejszają objawy. Nie, nie potrzebujesz detoksu – potrzebujesz wsparcia jelit i wątroby.
Oprócz chorób czynnościowych i przewlekłych, zaparcia mogą również powodować problemy strukturalne, które mogą wymagać interwencji chirurgicznej. Wysiłek podczas wypróżniania i siedzenie w toalecie przez dłuższy czas może powodować hemoroidy, wypadanie odbytu i pęknięcia odbytu. Dawno minęły czasy odwiedzania toalety z magazynem dla rozrywki. Uważa się, że twarde stolce i zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej zwiększają ciśnienie w żyłach wokół odbytu i zwiększają ryzyko wystąpienia hemoroidów. Tkanka łączna wokół odbytu może również osłabić, co prowadzi do wypadnięcia odbytu, stanu, w którym odbytnica wystaje przez odbyt.
Zaburzenia nastroju i lęku od dawna są przyczyną zaparć i innych zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Chociaż często uważa się, że objawem są zaparcia. Jest jeszcze więcej powodów, dla których możesz czuć się przygnębiony, jeśli nie możesz iść do toalety, i właśnie tego rodzaju skutki uboczne zaparć, których ludzie często nie są świadomi, mają ogromny wpływ na nasze codzienne życie. Wiele kobiet doświadcza frustracji z powodu zaparć, jeśli problem jest długotrwały, zdecydowanie może przyczyniać się do zaburzeń nastroju.
Przed podjęciem jakichkolwiek uzupełniających lub dostępnych bez recepty metod leczenia zaparć, istnieje kilka ogólnych zaleceń, które należy wypróbować, w tym:
- Dodawanie większej ilości błonnika do diety – w zależności od wieku i płci dorośli powinni spożywać około 20–40 gramów błonnika dziennie.
- Pij dużo wody i innych płynów
- Staraj się regularnie wypróżniać
- Ćwicz regularnie
Krótko o błonniku, czy zawsze więcej znaczy lepiej. Okazuje się, że nie, jak to wytłumaczyć? Możemy mieć przypadki kiedy dokładanie błonnika, w celu dostarczenia większej ilości materiału, nie wpłynie pozytywnie – a wręcz przeciwnie. Gdy widzimy korek pełen samochodów to najlepszym wyjściem w celu jego rozładowania, nie jest dokładanie kolejnych samochodów. Póki co dokopałem się do jednego takiego badania, w którym ograniczenie ilości błonnika w diecie dało korzystny rezultat – przypadkiem były osoby z zaparciami idiopatycznymi.
Co jeszcze może być pomoce:
- Magnez
- Badanie przeprowadzone na 35 osobach z przewlekłymi zaparciami wykazało, że kombinacja suplementu zawierająca aloes, babkę płesznik i glistnika może zwiększyć wypróżnienia.
- Powszechnie uważa się, że śliwki (suszone śliwki) pomagają złagodzić zaparcia, a badania wydają się być zgodne. Badania pokazują, że spożywanie śliwek lub soku z suszonych śliwek jest prawdopodobnie skuteczne w łagodzeniu zaparć
- Niektóre szczepy probiotyków są prawdopodobnie skuteczne w łagodzeniu zaparć
- Oliwa z oliwek
- Siemię lniane
- Kawa
