Matcha – zdrowie w filiżance

By Marcin Michalski

Zielona herbata (Camellia sinensis) została odkryta w Chinach, buddyjscy kapłani sprowadzili ją do Japonii z Chin ponad tysiąc lat temu. Obecnie dowody naukowe wskazują, że zielona herbata jest korzystna dla zdrowia, a wiele jej składników ma szczególne działanie prozdrowotne.

Duża zawartość polifenoli, aminokwasów i kofeiny potencjalnie zwiększa właściwości przeciwutleniające napoju. Ten rodzaj herbaty jest szczególnie bogaty w związki przeciwutleniające ze względu na tradycyjny sposób uprawy. Matcha to najwyższej jakości proszek z zielonej herbaty, stosowany do picia jako herbata lub jako składnik przepisów kulinarnych. Uprawiana w ponad 30 krajach, najlepsze obszary do uprawy roślin herbaty znajdują się w określonych regionach tropikalnych i subtropikalnych.

Wiele korzystnych efektów działani zielonej herbaty jest związanych z działaniem epigallokatechiny (EGCG), głównego składnika zielonej herbaty. Wykazano, że zielona herbata ma właściwości przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe i przeciwutleniające. Jest korzystna w prewencji chorób sercowo-naczyniowych (CVD), cukrzycy i otyłości oraz utrzymaniu zdrowia neurologicznego oraz jamy ustnej.

Pod względem częstotliwości spożywania płynów na świecie – herbata plasuje się na miejscu drugim zaraz po wodzie.

Jak wygląda uprawa matcha? Przez większość okresu wzrostu jest ona zacieniona naturalną tkaniną bambusową. Ta metoda ochrony przed słońcem pozwala roślinie wytwarzać duże ilości związków bioaktywnych, w tym chlorofilu i l-teaniny. Rezultatem uprawy rośliny w cieniu jest unikalny smak, kolor liści i naparów. Zawartość składników herbaty zależy również od pory roku, w której zbiera się liście. Właśnie dlatego matcha jest uważana za najbardziej aromatyczną zieloną herbatę i produkt najwyższej jakości.

Właściwości i skład

Składniki zielonej herbaty, które są najbardziej istotne z medycznego punktu widzenia, to polifenole. Polifenole są dużą grupą roślinnych związków chemicznych, do której należą katechiny (antyoksydanty chroniące komórkę przed zniszczeniami dokonanymi przez wolne rodniki). Katechiny stanowią większość polifenoli w zielonej herbacie.

Katechiny zawierają 80-90% flawonoidów i około 40% rozpuszczalnych w wodzie substancji stałych. Zielona herbata zawiera więcej katechin niż inne herbaty, głównie ze względu na sposób przetwarzania. Na ilość katechin w zielonej herbacie może również wpływać miejsce, w którym herbata jest uprawiana, warunki wzrostu, kiedy jest zbierana, sposób przetwarzania liści, temperatura i czas parzenia.

W liściach zielonej herbaty zawarte są głównie polifenole, takie jak katechiny (10-25%):

epigalokatechiny
galusan epigalokatechiny
galusan epikatechiny
epikatechina
galokatechina
katechina

a także flawonoidy:

kwercetyna,
kemferol,
myrycetyna,
kwasy fenolowe: kwas galusowy, p-kumarowy,
oraz pochodne kwasu kawowego: kwas chlorogenowy, teogalina.

Liście są także źródłem: alkaloidów purynowych (ok. 4% suchej masy), w tym kofeiny (zawartość w zależności od stadium rozwoju liści 2,9-4,2%), teobrominy (0,15-0,2%), teofiliny (0,02-0,04%); aminokwasów – teanina, witamin C, E, B oraz niewielkiej ilości witaminy K oraz jonów potasu, glinu, fluoru.

Badania wykazały, że matcha ma trzy razy więcej EGCG niż zwykła zielona herbata. EGCG to katechina, która ma właściwości przeciwnowotworowe. EGCG jest przydatny w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. Spożywanie zielonej herbaty prowadzi do zmniejszenia częstości akcji serca i stężenia glukozy w osoczu u osób z nadwagą oraz zmniejsza ryzyko cukrzycy typu 2.

Naukowcy odkryli, że picie herbaty obniża poziom hormonu stresu, kortyzolu. Pojawiają się również dowody na długoterminowe korzyści zdrowotne: picie co najmniej 100 mililitrów (około pół szklanki) zielonej herbaty dziennie zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji i demencji.

Zdolności antyoksydacyjne

W jednym z badań piętnastu uczestników podzielono na 3 grupy: w grupie pierwszej ochotnicy wypili zieloną herbatę (6 g/300 ml), w drugiej czarną herbatę (6 g/300 ml), a w trzeciej wodę (300 ml).

Wykazano znaczący i silny wzrost wartości TRAP (zdolność całkowitego zmiatania wolnych rodników w osoczu) pomiędzy 30. a 60. min. po jednorazowym spożyciu herbaty (> 34% w grupie zielonej herbaty i > 29% w grupie, która piła czarną herbatę). Zdolność unieszkodliwiania wolnych rodników powróciła do swojego początkowego poziomu po 80 min.

Wiele chorób przewlekłych i stanów zapalnych jest wynikiem stresu oksydacyjnego i generowania wolnych rodników. Należą do nich między innymi choroby serca (spowodowane utlenieniem LDL), hiperlipidemia, hipercholesterolemia, choroby nerek, pewne nowotwory, choroby neurodegeneracyjne i inne związane ze starzeniem się.

Polifenole z zielonej herbaty są silnymi „zmiataczami wolnych rodników”, mogą tworzyć z nimi kompleksy, neutralizując je i zapobiegając postępowi procesu chorobowego.

Zielona herbata matcha może wpływać na poprawę tolerancji glukozy.

Badacze sprawdzili wpływ spożycia zielonej herbaty na metabolizm glukozy u zdrowych ochotników. Mierzono poziom glukozy we krwi po 30, 60 i 120 min. po wypiciu 1,5 g zielonej herbaty (1,5 g proszku z zielonej herbaty 150 ml gorącej wody) oraz gorącej wody (150 ml) bez dodatku herbaty. Tolerancja glukozy uległa znacznej poprawie po spożyciu zielonej herbaty w porównaniu z wynikami uzyskanymi po spożyciu wody.

Korzyści zdrowotne są zwykle związane z przyjmowaniem około 2 do 5 filiżanek parzonej zielonej herbaty dziennie (co powinno dać około 100 do 200 mg EGCG). Aby czerpać jak najwięcej korzyści z zielonej herbaty, najlepiej spożywać ją między posiłkami lub na czczo.

Zielona herbata – cholesterol.

Wpływ zielonej herbaty na choroby sercowo naczyniowe obejmuje działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające. Ponadto wykazano, że spożywanie zielonej herbaty działa przeciwmiażdżycowo, zmniejsza poziomy lipidów całkowitych i poprawia stosunek LDL do HDL.

Zielona herbata a odchudzanie.

Jedna z metaanaliza wykazała, że każda filiżanka (200 ml) katechin z zielonej herbaty (253 mg katechin, 30 mg kofeiny) może być przyczyną spalania 5,7 g tkanki tłuszczowej. Wyższe dawki EGCG w połączeniu z kofeiną mogą zwiększać wydatek energetyczny o około 4%.

Zielona herbata – trądzik.

Uważa się, że zielona herbata pomaga w leczeniu trądziku, ze względu nie tylko na działanie przeciwzapalne (obniża poziom niektórych cytokin), ale także poprzez udział w zmniejszaniu produkcji sebum.

Zielona herbata – źródło L-teaniny

Matcha zawiera L-teaninę, aminokwas znany z właściwości relaksacyjnych. Z tego powodu matcha jest również znana jako wzmacniacz nastroju, zmniejszając jednocześnie stres psychiczny i fizyczny.

Zauważono, że połączenie L-teaniny z kofeiną (200 mg każda) działa synergistycznie w zwiększaniu funkcji poznawczych, uwagi i koncentracji. L-teanina współpracuje z kofeiną, aby zapewnić stabilny, przedłużony zastrzyk energii bez żadnych niepożądanych efektów ubocznych kofeiny i stymulantów.

Mnisi buddyjscy pili matcha, aby pomóc w medytacji, ponieważ aminokwasy zawarte w matcha w połączeniu z kofeiną zapewniają z stałą czujność. Teanina nadaje również matcha wyjątkowy smak. Przyczyniają się do tak zwanego piątego smaku, czyli umami, charakteryzującego się bogatym kremowym odczuciem w ustach.

Obecność L-teaniny częściowo wygasza pobudzające działanie kofeiny i obniża ciśnienie krwi. Dzięki temu po wypiciu filiżanki herbaty matcha czujemy przypływ energii, jasność umysłu, ale również uspokojenie nerwów. Jedna filiżanka matcha dostarcza 32 mg , czyli trzy razy więcej niż zwykła filiżanka zielonej herbaty i połowa małej filiżanki kawy.

Matcha ma wszechstronne korzyści. Pierwotnie spożywana jako herbata z wodą. Obecnie jest popularnym składnikiem różnych napojów, takich jak koktajle z zieloną herbatą, matcha latte z zielonej herbaty i wiele innych.

Zbyt długo parzona zielona herbata może mieć bardzo gorzki smak ze względu na zawartość garbników.

Źródła:

OSTATNIE WPISY

ZAPISZ SIĘ DO NEWSPRESSO